Ivan Meštrović: chorwacki mistrz rzeźby z przełomu XIX i XX wieku

Ivan Meštrović, urodzony 15 sierpnia 1883 roku w miejscowości Vrpolje w Chorwacji, to jedna z najważniejszych postaci w historii europejskiej rzeźby XX wieku. Jego dzieła, inspirowane zarówno tradycją starożytną, jak i nowoczesnymi prądami artystycznymi, są dowodem nieustannego poszukiwania tożsamości narodowej i osobistego wyrazu artystycznego.

Meštrović dorastał w rodzinie chłopskiej w Dalmacji, gdzie już od najmłodszych lat wykazywał wyjątkowy talent artystyczny. Jego formalna edukacja zaczęła się w Wiedniu, gdzie studiował na tamtejszej Akademii Sztuk Pięknych pod okiem uznanych mistrzów. Wpływy nurtu secesyjnego, zwanego również wiedeńską secesją, były dla Meštrovicia szczególnie istotne, jako że studiował w okresie jego wzlotu. Pomogło mu to rozwijać swoje umiejętności i styl, który szybko przykuł uwagę krytyków i innych artystów.

Jednym z najważniejszych momentów w karierze Meštrovicia była Międzynarodowa Wystawa w Rzymie w 1911 roku, gdzie zaprezentował imponującą serię rzeźb pod wspólnym szyldem „Witraż mądrości”. Jego prace były inspirowane zarówno klasycyzmem, jak i silnym poczuciem narodowej tożsamości. Projekt ten zyskał uznanie i okazał się kamieniem węgielnym międzynarodowej kariery chorwackiego artysty.

Podczas I wojny światowej, Meštrović oddał się tworzeniu w bardziej romantycznym i epickim stylu, co znalazło swój wyraz w cyklu „Kosowo”, będącym hołdem dla tradycyjnej serbsko-chorwackiej pieśni epickiej. Niestety, burzliwa sytuacja polityczna zmusiła go do opuszczenia Chorwacji, kierując go w stronę Paryża, a później Stanów Zjednoczonych, gdzie osiadł po II wojnie światowej.

Jego twórczość nie ograniczała się jedynie do rzeźby. Meštrović był również architektem i projektantem, co przejawiało się w jego monumentalnych dziełach sakralnych i świeckich. Przykładem może być Świątynia Świętego Wita w Vukovarze czy Pomnik Grzegorza z Nin w Splicie. Zasłynął także jako wykładowca, zyskując status profesora na Uniwersytecie Syracuse, a później Uniwersytecie Notre Dame w Stanach Zjednoczonych.

Rzeźby Ivana Meštrovicia cechują się niezwykłą ekspresją i dynamiką form, co doskonale oddaje zarówno napięcia epoki, jak i wewnętrzne przeżycia artysty. Jego dzieła można oglądać w wielu prestiżowych muzeach na całym świecie, w tym w Muzeum Meštrovića w Splicie, które stało się miejscem pamięci i analizy twórczości tego wielkiego artysty. Życie i dorobek Ivana Meštrovicia świadczą o niezłomnym dążeniu do harmonii między tradycją a nowoczesnością, co czyni jego twórczość niezmiennie aktualną i ponadczasową.

Ivan Meštrović zmarł 16 stycznia 1962 roku w South Bend w stanie Indiana, pozostawiwszy po sobie bogaty i różnorodny dorobek artystyczny, który nie tylko odcisnął piętno na sztuce Chorwacji, ale także wpisał się w historię światowej rzeźby.