Vilhelm Hammershøi: mistrz ciszy i subtelnego światła

Opublikowano przez

Vilhelm Hammershøi, urodzony 15 maja 1864 roku w Kopenhadze, jest uznawany za jednego z najwybitniejszych duńskich malarzy końca XIX i początku XX wieku. Jego twórczość charakteryzuje się niezwykłą zdolnością do oddawania nastrojowej ciszy i emocjonalnej głębi poprzez subtelne użycie kolorów. Pomimo że w jego czasach sztuka przechodziła przez fazę gwałtownych zmian i przełomów zrodzonych przez impresjonizm, symbolizm, a później awangardowe nurty modernizmu, Hammershøi pozostał wierny swojej unikalnej wizji artystycznej.

Uczeń Królewskiej Duńskiej Akademii Sztuk, Hammershøi zaczynał od tradycyjnego szkolenia w duchu akademickim i pod wpływem mistrzów podejmował tematykę historyczną i portretową. Szybko jednak znalazł własną drogę, kierując swoją uwagę ku wnętrzom wypełnionym cichą melancholią i zwykłym ludziom zanurzonym w codziennych czynnościach. Jego prace, takie jak „Słońce w salonie” (1903) czy „Wnętrze z młodą kobietą przy fortepianie” (1901), urzekają niemal matematyczną harmonią kompozycji i mistrzowską grą światła, które nadają scenom intymny, a zarazem ponadczasowy charakter.

Cechą charakterystyczną malarstwa Hammershøia jest minimalizm oraz niemal metafizyczne oddanie ciszy i spokoju. Pomieszczenia, które malował, z reguły są puste bądź wypełnione ledwie kilkoma przedmiotami, takimi jak krzesła, komody czy misternie wykrojone drzwi. Artysta preferował monochromatyczną paletę barw — odcienie szarości, brązów i głębokich bieli, które współgrały idealnie z jego tematyką zarówno w pejzażach miejskich, jak i wnętrzach. Często centralnym tematem jego dzieł była jego żona Ida, którą ukazywał z tyłu lub bokiem, pogrążoną w rozmyślaniach.

Hammershøi poruszał się stylistycznie poza utartymi szlakami swojej epoki. Choć jego prace można postrzegać jako bliskie symbolizmowi ze względu na tajemniczość, artysta unikał alegorii charakterystycznych dla tego stylu. Jego malarstwo ma bardziej intymny charakter i można je odebrać jako osobistą medytację nad przemijającym czasem i ulotnością momentów.

Jego sztuka nie spotkała się z natychmiastowym uznaniem. Choć kilka jego obrazów było wystawianych w Paryżu i Londynie, późniejsze lata życia artysty oznaczały trudności materialne i malejące zainteresowanie jego twórczością. Po śmierci Hammershøia w 1916 roku, jego prace na kilka dekad zniknęły w zapomnieniu jedynie po to, by wyjść na światło dzienne na fali odradzającego się zainteresowania w latach 80. XX wieku.

Vilhelm Hammershøi jest dziś uznawany za kluczową postać w historii duńskiej sztuki. Jego twórczość, pełna subtelnego światła i poetyckiej wrażliwości, bywa często zestawiana z dziełami holenderskich mistrzów, takich jak Vermeer. Muzea i galerie na całym świecie, w tym Muzeum Ordrupgaard w Kopenhadze i The Metropolitan Museum of Art w Nowym Jorku, posiadają jego prace w swoich zbiorach.

Podsumowując, Vilhelm Hammershøi pozostaje niezrównanym mistrzem w oddawaniu ciszy i kontemplacji w malarstwie. Jego dzieła odzwierciedlają złożoną grę światła i głęboką, intymną filozofię życia, czyniąc go artystą, który potrafił uchwycić to, co ulotne i niewyrażalne.