Jan Henryk Rosen

Opublikowano przez

Jan Henryk Rosen: malarz z polskim sercem i amerykańskim rozdziałem sztuki

Jan Henryk Rosen, polski malarz urodzony w Warszawie w 1891 roku, pozostawił po sobie znaczący ślad w historii sztuki sakralnej. Jego dzieła rozciągają się od malowideł ściennych we lwowskiej katedrze ormiańskiej po imponujące mozaiki i freski w kościołach Stanów Zjednoczonych. Choć przyszedł na świat w polsko-żydowskiej rodzinie, jego życie i twórczość były mocno związane z wieloma krajami i kulturami.

Syn malarza batalisty Jana Bogumiła Rosena i Wandy z domu Hantke, Rosen był otoczony sztuką od najmłodszych lat. Jego ojciec, renomowany artysta, wykształcony m.in. w Paryżu, wpłynął na jego późniejsze artystyczne zainteresowania. Wychowany w rodzinie o ścisłych związkach z kulturą europejską, Rosen dorastał między Warszawą a Paryżem, przyjmując nauki w renomowanych instytucjach edukacyjnych, takich jak Lycée Carnot i Sorbona.

Rosen przeszedł szereg etapów edukacyjnych, zarówno w Polsce, jak i w Europie Zachodniej, gdzie kształcił się w zakresie literatury i sztuki. Szczególnie zapadły mu w pamięć studia na Sorbonie oraz doświadczenia w redakcji „La Revue”, gdzie miał okazję publikować swoje artykuły. To właśnie tam, w okresie młodości, jego zainteresowania zaczęły ewoluować w kierunku malarstwa, któremu w końcu poświęcił się całkowicie.

Podczas I wojny światowej Rosen służył w armii francuskiej, a następnie w tworzącej się armii polskiej we Francji. Jego wojenne doświadczenia oraz działalność doradcza przy Lidze Narodów wpłynęły na jego postrzeganie świata i przyszłe artystyczne decyzje. Po wojnie osiadł w Polsce, gdzie rozpoczął pracę w Ministerstwie Spraw Zagranicznych, jednocześnie rozwijając swoje umiejętności artystyczne w Miejskiej Szkole Sztuk Zdobniczych i Malarstwa w Warszawie.

W latach 20. jego talent został dostrzeżony przez arcybiskupa Józefa Teodorowicza, co zaowocowało zleceniem monumentalnych prac w lwowskiej katedrze ormiańskiej. Prace te, będące harmonijnym połączeniem sztuki i architektury, do dzisiaj uchodzą za jego najważniejsze dzieło. To właśnie tam powstały takie malowidła jak „Ścięcie św. Jana Chrzciciela”, „Zwiastowanie Najświętszej Marii Panny” czy mozaiki i witraże dopełniające sakralny wystrój.

Mimo uznania w Polsce, Rosen pod koniec lat 30. wyruszył do Stanów Zjednoczonych, gdzie osiedlił się na dobre. W Ameryce jego talent został szybko doceniony, co zaowocowało licznymi zleceniami na dekoracje kościołów i budynków użyteczności publicznej. Współpracując z The Catholic University of America, wykładał sztukę sakralną, dzieląc się swoją wiedzą i doświadczeniem z nowym pokoleniem artystów.

Rosen zmarł w 1982 roku w Arlington w Stanach Zjednoczonych, w skromnym otoczeniu, jednak jego spuścizna pozostała żywa. Dzieła Rosena stały się pomostem między tradycjami europejskimi i amerykańskimi, a jego twórczość, głęboko zakorzeniona w religijności, inspirowała się średniowieczem, sztuką bizantyńską i secesją. Jego prace są świadectwem wpływu, jaki miał na współczesną sztukę sakralną, będąc jednocześnie odzwierciedleniem życia pełnego pasji i poszukiwania.

Jan Henryk Rosen pozostaje postacią fascynującą nie tylko przez swoje artystyczne dokonania, ale także dzięki życiowej drodze, która przeprowadziła go przez największe wydarzenia XX wieku, od Paryskiego Monchium, przez wojnę, aż po spokój amerykańskiego kontynentu. Jego dzieła, obszerne zarówno w skali, jak i w treści, nadal inspirują badaczy i miłośników sztuki na całym świecie.

Innymi słowy, Rosen to nie tylko artysta, ale most łączący różnorodne światy – artystyczne, kulturowe i osobiste, a jego spuścizna to zachwycająca podróż przez historię sztuki, religii i człowieka.

Rekomenduję każdemu, kto zainteresowany jest zgłębianiem niuansów sztuki sakralnej, aby zapoznał się z twórczością Jana Henryka Rosena, którego niezwykły talent wyraża się zarówno w Europie, jak i za oceanem, stanowiąc jednocześnie przypomnienie o sile kulturowego i duchowego dziedzictwa stokrotnie przekraczającego granice jednego kraju.