Masaccio – pionier renesansu, który przekształcił malarstwo poprzez innowacyjne techniki perspektywy i realizmu

W tym czasie, gdy zbliżamy się do świątecznego szaleństwa, warto dedykować chwilę na refleksję nad dziedzictwem wielkich artystów. Dziś przyjrzyjmy się życiu i twórczości włoskiego malarza Masaccia, którego 627. rocznica urodzin przypada na najbliższe dni.

Masaccio, urodzony jako Tommaso di Ser Giovanni di Mone w 1401 roku w San Giovanni Valdarno, znany jest ze swojego przełomowego wpływu na sztukę renesansową. Jego twórczość stanowi pomost pomiędzy gotyckimi tradycjami średniowiecznymi a nowoczesnym podejściem do perspektywy i realizmu, które znamy z późniejszego renesansu.

Jego pseudonim „Masaccio” tłumaczony jest jako „Wielki Tom”, co mogło wynikać z jego niedbałego podejścia do ubioru i konwencjonalnych norm społecznych. Nie zmieniło to jednak faktu, że był jednym z pierwszych artystów, którzy zaczęli eksperymentować z technikami przestrzennymi, nadając swoim dziełom głębokość i trójwymiarowość, która później zainspiruje wielu kolejnych artystów.

Przykładem jego pionierskiego podejścia jest monumentalne fresko „Trójca Święta” w kościele Santa Maria Novella we Florencji, które uchodzi za jedno z pierwszych dzieł o pełnoprawnej perspektywie linearnej w sztuce zachodniej. Masaccio zastosował tu naukę o perspektywie odkrytą przez jego przyjaciela Brunelleschiego, co pozwoliło na stworzenie iluzji głębi tak autentycznej, że widzowie czuli się jak uczestnicy wydarzeń przedstawionych w obrazie.

Innym znaczącym dziełem Masaccia, które warto wspomnieć, są freski w kaplicy Brancaccich, gdzie razem z kolegą, Masolino da Panicale, stworzył imponujący cykl scen z życia świętego Piotra. Na szczególną uwagę zasługuje obraz „Wypędzenie z Raju”, który przedstawił Adama i Ewę z niespotykaną dotąd emocjonalną intensywnością i anatomiczną dokładnością. To tutaj widoczna jest rewolucja, jaką zapoczątkował Masaccio – odejście od sztywnych sylwetek średniowiecza do obrazów, które tchną życiem i emocjami.

Masaccio zmarł młodo, w 1428 roku w Rzymie, w wieku zaledwie 27 lat. Być może to przypadek, ale wielu wielkich artystów, którzy mieli wpływ na sztukę, jak on, także zmarło młodo, pozostawiając niedokończone dzieła i przyszłe pokolenia artystów, które czerpały z nich inspirację. Jego prace, mimo że jest ich stosunkowo niewiele, były jak silny podmuch zmiany w sztuce, który otworzył drogę dla takich mistrzów jak Michelangelo czy Rafael.

Nie ma wątpliwości, że Masaccio jest jednym z pionierów, których należy uczcić przy okazji tej rocznicy. Nie tylko postawił fundamenty pod renesansowe podejście do malarstwa, ale również przypomniał światu o mocy innowacji w sztuce. Choć jego życie było krótkie, jego sztuka przetrwała stulecia i nadal jest ceniona i studiowana na całym świecie.

(fot. Wikipedia) #Masaccio