Philip de László: mistrz portretu z Węgier
Philip de László, węgierski malarz, urodził się w Budapeszcie w 1869 roku jako László Fülöp Laub. Jego kariera rozkwitła na przełomie XIX i XX wieku, a stał się znany przede wszystkim jako wybitny portrecista. De László żył i tworzył do 1937 roku, a w jego dorobku znalazły się portrety królów, polityków i wybitnych postaci jego czasów, które zdobyły uznanie na całym świecie.
De László pochodził z rodziny pochodzenia żydowskiego, jednak jego dzieciństwo upłynęło w trudnych warunkach finansowych. Już jako młody chłopiec wykazywał talent artystyczny, co zaowocowało wkrótce zdobywaniem pierwszych zleceń na portrety. Z czasem wyjechał z rodzinnego Budapesztu do Monachium, a później do Paryża, aby szkolić się w tamtejszych akademiach sztuki. Podczas tych studiów zmienił swoje nazwisko na bardziej węgiersko brzmiące, co miało pomóc mu w dalszej karierze.
Szczególną sympatią darzył portrety, widząc w nich przede wszystkim formę dokumentowania charakteru jednostki. Jego pełen szczegółów styl przedstawiania postaci, przyciągnął uwagę licznych monarchów i arystokratów. Był zapraszany do pałaców na całym świecie, aby tworzyć wizerunki najważniejszych osobistości swoich czasów. Z jego pędzla wyszły portrety m.in. cesarza Franciszka Józefa I, króla Jerzego V oraz wielu innych elitarnych postaci.
Jednym z elementów, które wyróżniały de László na tle innych portrecistów, była niezwykła umiejętność oddania psychologii malowanej postaci. Znany krytyk sztuki, Sir James Jebusa Shannon, opisywał jego pracę jako zdolną do „zatrzymywania duszy tutaj i teraz”. To zdolność do wydobywania esencji osób, które malował, stała się jednym z kluczowych atutów de László i zapewniła mu trwałe miejsce w historii sztuki.
Jednocześnie styl de László ewoluował w czasie. Pod koniec kariery widać w pracach elementy bardziej impresjonistyczne, co może świadczyć o tym, że mimo ogromnego sukcesu, artysta ciągle poszukiwał nowych form wyrazu i inspiracji. Jego dorobek kolekcjonują zarówno prywatne galerie, jak i publiczne instytucje, co do dziś przyciąga badaczy oraz miłośników sztuki.
Ciekawostką może być fakt, że de László był bliskim przyjacielem innego znanego portrecisty, Johna Lavery’ego. Obaj artyści doceniali swoje prace i wzajemnie się inspirowali, tworząc jedną z bardziej znających się par w świecie artystycznym początku XX wieku.
Philipa de László nie można jednak zaszufladkować jedynie jako „portrecisty królów”. Jego talenty obejmowały również zdolność do tworzenia dynamicznych scen rodzajowych oraz pejzaży. Niemniej jednak to właśnie poprzez swoje portrety stał się nieodłączną częścią historii sztuki, która do dziś budzi podziw.
Jego życie zakończyło się w Londynie, gdzie zmarł w 1937 roku. Do dzisiaj jego prace są wystawiane na całym świecie, będąc nie tylko świadectwem doskonałego warsztatu artystycznego, ale także niezwykle bogatym dokumentem historycznym epoki, w której przyszło mu żyć i tworzyć.